پناهندگان اقلیمی چالش آینده تحولات منطقه ایی مطالعه موردی: خراسان جنوبی

تغییرات آب و هوایی و تخریب محیط زیست تأثیر قابل توجهی در جابجایی مردم سراسر جهان داشته است. واکنش افراد در پاسخ به تغییرات اقلیم متفاوت می‌باشد و مهمترین واکنش افراد به زوال زیست‌محیطی و دفع خطر جابجایی می‌باشد که مهاجرت‌هایی که در اثر تغییرات اقلیمی و پیامدهای آن شکل می‌گیرد پناهنده اقلیمی را شکل می‌دهد. ایده پناهنده اقلیمی یا پناهندگان تغییر اقلیم نسبتاً جدید می‌باشد. عدم سازگاری و ظرفیت لازم برای تغییرات اقلیمی از مهمترین عوامل ایجاد آسیب پذیری انسان‌ها می‌باشد خراسان جنوبی در جنوب‌شرق کشور یکی از مکان‌های آسیب‌پذیر تغییرات اقلیمی است. در این مطالعه جهت ارزیابی تغییرات اقلیمی از داده‌های بارش دما و تعداد روزهای گردوغبار و منابع آب زیرزمینی، برای دوره 20 ساله تا سال 2014 استفاده گردیده است. برای شناسایی و پیش‌بینی تغییرات اقلیمی استان خراسان جنوبی از روش ریز مقیاس نمایی آماری با استفاده از مدل LARS-WG  و نمایه‌های ارزیابی تغییرات اقلیمی استفاده شده و از 10 ایستگاه استان برای دوره‌ی 2030-2010 تحت مدل لارس انجام شد با استفاده از این داده‌ها ابتدا کانون‌های بحران‌های ناشی از تغییرات اقلیمی شناسایی و در محیط GIS پهنه‌بندی گردید. سپس پراکندگی سکونتگاه‌های در معرض این مخاطرات تعیین شد. جهت ارزیابی پناهندگان اقلیمی از آمار مهاجرت از سرشماری 1375 و  تا 1390 استفاده گردید و سکونتگاه‌های روستایی که در این دوره تخلیه شده و از بین رفته‌اند، مشخص گردید. پردازش داده‌های اقلیمی نشان می‌دهد که بیشتر مناطق استان از تغییرات اقلیمی متأثر شدند، اما جنوب استان به محوریت نهبندان بیشترین پیامدها را از تغییرات اقلیمی داشته است. این رخدادها باعث جابجایی جمعیّت  و شکل‌گیری پناهندگان اقلیمی در جنوب استان شده و جمعیّت از جنوب استان به شمال استان تغییر مکان داده‌اند. جمعیّت سکونتگاه‌های روستایی استان در سال 1375 برابر با 76/61 درصد بوده است که در سال 1390 به 61/45 درصد کاهش پیدا کرده است. بنابراین نقش تغییرات اقلیمی در 20 سال گذشته با بروز چالش‌هایی مانند خشکسالی، تخریب منابع آب، پیشروی بیابان‌ها به خصوص در غرب و جنوب استان آشکار است.